Echtscheiding en alimentatie

Wanneer het ex-koppel  geen co-ouderschap toepast zijn het voornamelijk alleenstaande mama’s die na de (echt)scheiding het grootste deel van de zorg voor de kinderen blijven dragen.  Onderhoudsbijdragen voor de kinderen zijn dan zeer welkom.

Al jaren blijkt echter dat onderhoudsbijdragen voor kinderen vaak niet of onvolledig worden gestort. 19% van degenen die er recht op hebben ontvangen deze onderhoudsbijdragen niet altijd en 14% krijgt een lager bedrag. 

In 2004 werd onder druk van de vrouwenbeweging de ‘Dienst voor Alimentatievorderingen’ (DAVO) opgericht. Deze dienst van de FOD Financiën vordert achterstallig onderhoudsgeld in of biedt de gerechtigde ouder een voorschot op de alimentatie van de kinderen.

Vrouwen- en gezinsverenigingen, verenigd in het Platform Alimentatiefonds, volgen de werking van DAVO op en brengen knelpunten aan het licht.

Dit resulteerde bijvoorbeeld in de wet van 12 mei 2014, die de DAVO-wet van 21 februari 2003 wijzigtde en een aantal verbeteringen invoertde:

• Het inkomensplafond om een voorschot via DAVO te krijgen, werd verhoogd tot 1.800 euro per maand en nog eens met 68 euro per kind ten laste.
• Het bedrag van 68 euro per kind ten laste verdubbelt voor kinderen met een handicap, die recht hebben op verhoogde kinderbijslag, een inkomensvervangende tegemoetkoming of een integratietegemoetkoming;
• De dienstverlening (administratieve kosten) van DAVO wordt gratis voor de onderhoudsgerechtigde (vroeger 5 % van het gerecupereerde bedrag) en komt nu volledig ten laste van de onderhoudsplichtige (13 % in plaats van 10 %);
• De oprichting van een centraal bestand van vonnissen, arresten en akten inzake de toekenning van onderhoudsgelden bij de FOD Justitie;
•  Het rijbewijs kan als bijkomende sanctie ingetrokken worden bij de onderhoudsplichtige die niet wil betalen.

Bij de start van DAVO waren er 30 DAVO-kantoren verspreid over België waar mensen terecht konden voor info en om hun dossier in te dienen, daarna werd het aantal kantoren teruggebracht naar 23. Sinds september 2017  zijn er 11 polyvalente infocentra opgestart voor alle fiscale items waar mensen vragen over hebben; ook voor de DAVO-dossiers. Alle DAVO-kantoren werden afgeschaft. De aanvragen moeten via een infocentrum ingediend worden of digitaal via een webformulier op www.davo.belgium.be.

Het Platform Alimentatiefonds, waarvan de Vrouwenraad lis is, vreest dat kwetsbare personen nog moeilijker hun weg naar DAVO gaan vinden. Wat we blijven vragen is:

• De afschaffing van het inkomensplafond bij de uitkering van voorschotten op de onderhoudsuitkering;
• Blijvende bekendmaking van de werking van DAVO en hoe mensen een dossier kunnen indienen. DAVO moet hiervoor inzetten op samenwerking met OCMW’s, CAW’s, die mensen kunnen begeleiden om een aanvraag bij DAVO in te dienen;
• De jaarlijkse publicatie van het rapport van de DAVO Evaluatiecommissie;
• De uitbreiding van de bevoegdheden van DAVO naar een ‘universele’ DAVO (automatische invordering bij de onderhoudsplichtige zonder dat de onderhoudsplichtige nog stappen moet ondernemen).

De wet van 11 februari 2019 brengt verscheidene wijzigingen aan in de DAVO- wet, wat de automatisering van de uitvoerbare titel over de onderhoudsuitkeringen en achterstallen betreft. In geval van niet-betaling van onderhoudsuitkeringen en achterstallen, zal deze schuld via een geautomatiseerde procedure aan een innings- en invorderingsregister worden overgedragen (FOD Financiën).
Dit register zal de uitvoerbare titel voor de invordering van de onderhoudsuitkeringen en achterstallen vormen, en dit ter vervanging van het dwangbevel. In tegenstelling tot het dwangbevel dat een individuele uitvoerbare titel is, is een innings- en invorderingsregister een algemene lijst die periodiek en op een geautomatiseerde wijze wordt opgemaakt en die de identificatie van de verschillende onderhoudsplichtigen evenals het bedrag, dat door ieder van hen verschuldigd is, bevat. Op deze manier wordt een volgende stap gezet in de harmonisering en de toenemende mate van automatisering van het invorderingsproces van fiscale en niet-fiscale schuldvorderingen, dat de algemene administratie van de inning en de invordering toekomt.

De wet van 13 april 2019 verhoogt het bedrag dat als inkomensbovengrens dient om aanspraak te maken op een voorschot op het onderhoudsgeld van 1.800 naar 2.200 euro netto per maand.

Tijdens de Coronacrisis 2020 stuurde het Platform Alimentatiefonds op 16 april een open brief naar de ministers-leden van de Interministeriële Conferentie over Vrouwenrechten waarin we aandacht vroegen voor vrouwen die voor hun kinderen geen of onvoldoende onderhoudsbijdragen van de ex-partner ontvingen en daardoor extra zwaar geraakt werden in die moeilijke periode. Het Platform vroeg opnieuw de afschaffing van het inkomensplafond om voorschotten te kunnen aanvragen (2200 euro/maand vermeerderd met 70 euro per kind ten laste) en de tijdelijke opschorting van de terugbetaling van schulden van de insolvabele ex-partner. Vele vrouwen met kinderen moeten immers  in hun eentje de schulden afbetalen van de vroegere partner. Een financiële last die in de coronaperiode zwaarder doorweegt dan in normale tijden.

Plarform Alimentatiefonds, Open brief naar de ministers van de IMC, april 2020

Memorandum Platform Alimentatiefonds 2019